Waarom de Roos van Leary een cadeautje is

30 november, 2023

Wil jij die stronteigenwijze klant de baas zijn? Kun je procedurefetisjisten wel achter het behang plakken? Word je gek van de constante ideeënstroom van de vormgever, terwijl de brochure nu echt naar de drukker moet? Zo klaar als een klontje, je hebt instrumenten nodig om andere persoonlijkheden dan jijzelf te bespelen. Verdiep je in de sociale psychologie!

Toen ik studeerde aan de Hogere Tuinbouwschool was het bon ton je hart op te halen aan potplantenteelt, bemestingsleer en trekkertechniek. Niet voor mij. Vanaf het moment dat we het bijvakje voorlichtingskunde kregen, was ik verkocht. Het inzicht dat communicatie een vák is! Waar je je brood mee kunt verdienen!
Ik ging stage lopen bij een vakblad, deed voor mijn scriptie onderzoek naar het vakbladleesgedrag van bloementelers en werd nog voor ik was afgestudeerd aangenomen als redacteur bij een tijdschrift voor fruittelers. Nooit meer zo doelgericht mijn carrière gepland als toen. Nooit meer afgedwaald van ‘de voorlichting’.

Lastig in de omgang

Maar er was iets wat me zeker zoveel intrigeerde in de lessen voorlichtingskunde als het idee dat je beroepsschrijver kunt worden. Dat was de Roos van Leary. Voor wie hem niet kent: de Roos van Leary is een soort kompas voor gedragstypes. Elk type heeft goede kwaliteiten, die anderen op prijs stellen. Maar drijf je die kwaliteiten te ver door, dan gaan ze irriteren. ‘Initiatiefrijk’ ontaardt dan bijvoorbeeld in ‘dictatoriaal’, ‘ondersteunend’ in ‘opdringerig’. Dan vinden anderen je al gauw behoorlijk lastig in de omgang.

Rollen in evenwicht

Misschien hebben we destijds maar twee lessen aan de Roos van Leary besteed. Maar ik heb er al mijn leven lang plezier van. Zit ik tegenover een klant die zijn zin onberaden doordrukt? Dan neem ik bewust initiatief om het heft zelf meer in handen te krijgen. Leunt de klant nogal achterover? Dan vraag ik hem om zelf taken op te pakken. Zo ontstaat een beter evenwicht in de rollen van leider en volger. En vaak ook meer waardering of betrokkenheid van de opdrachtgever.

Groen type

De Roos van Leary is maar een voorbeeld van een theorie over gedrag en groepsdynamiek, karakters en kwaliteiten. Om samenwerking in teams te verbeteren, komen regelmatig nieuwe (en oude) theorieën uit de sociale psychologie in zwang.
Parttimend voor een werkgever pikte ik een jaar of tien terug een graantje mee van het honderd jaar oude, maar nog steeds actuele DISC-model. Dit model verdeelt de mensheid in daadkrachtige, inspirerende, sociale en consciëntieuze gedragstypes. Ook wel aangeduid met de kleuren rood, geel, groen en blauw. Ik bleek overwegend groen, het stabiele, behulpzame type.

Geen gezellig geneuzel

Superhandig dat ik wat over communicatiestijlen opstak om andere kleurtypes te bespelen. En dat ik leerde alert te zijn op mijn valkuilen.
Nu weet ik dat ik als groen type gedij bij een warme relatie. Liefst wil ik vrienden zijn met mijn klanten. Maar – inzichtje – daar zitten dus alleen mede-groene klanten op te wachten. Rode klanten maak je niet blij met gezellig geneuzel. Die willen recht op hun doel af. Die efficiëntie weet ik inmiddels toe te passen én te waarderen, in plaats van me te ergeren aan dominant gedrag. Van de kennis van liefhebbers van regels en procedures maak ik tegenwoordig handig gebruik; hoef ik dat zelf allemaal niet te onthouden. En die gele gozer die de brochure in steeds creatievere vormen giet? Eerst complimenteren met zijn ideeënrijkdom. En dan de daadkracht erin gooien.

Heidag voor zzp’ers

Als je bij een werkgever in dienst bent, krijg je ergens in je loopbaan geheid teambuildingssessies. Als zzp’er niet. Dat is jammer. Want al lijkt teambuilding voor jou in je eentje een overbodige luxe, ook voor eenpitters is een ‘heidag’ relevant. In feite ben je immers een team met iedereen waarmee je samenwerkt.

Jezelf een dag terugtrekken voor een workshop teambuilding, een leergang groepsdynamiek, een coachsessie? Doe het! Leer over kernkwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën. (Ook zo’n hekel aan mensen die zeggen dat iemand in hun ‘allergiezone’ zit? Die zit dus in jouw allergiezone). Leer over verschillende types persoonlijkheden en welk type jij bent. Het helpt om jezelf en je opdrachtgevers enigszins te doorgronden. Om te snappen waarom de omgang met sommige mensen stroef loopt. En om te ontdekken hoe je die communicatie kunt versoepelen.