Waarom zou je nee zeggen tegen een opdracht? En hoe doe je dat? In vakantietijd een relevante vraag, omdat je dan de agenda graag een paar weken leeg veegt. Ook in andere situaties is ‘nee’ een acceptabel antwoord.

Allereerst: er zijn veel redenen om ja te zeggen.

• Je hebt tijd.
• Je kunt het geld gebruiken.
• Je denkt dat je altijd ja moet zeggen, omdat er vanaf morgen misschien nooit meer nieuwe opdrachten op je pad komen, omdat collega’s beter schrijven, commerciëler zijn, een groter netwerk hebben, meer onderlegd zijn in SEO.
• De vraag is afkomstig van een aardige klant, een vaste klant of eentje waar je nog vaker werk van wilt.
• Het gaat om een interessante, uitdagende of gewoon leuke opdracht.
• Je weet veel over het onderwerp, dus je kunt je expertise gebruiken.
• Je weet niks van het onderwerp, dus je kunt er nog wat van leren.

Ik verrijkte me te pletter

Dat laatste was voor mij reden om ja te zeggen tegen een maandelijkse nieuwsbrief over pensioenvoorzieningen. Als mijn geliefde – financieel expert – mij onze pensioensituatie voorrekent, ben ik één en al oor. Maar er beklijft nul informatie, alleen het gevoel ‘Het zit geloof ik wel goed en hij houdt het in de gaten, dus eh’.
Dat wilde ik wel eens veranderen.

Slecht plan. Voortaan zat ik elke maand tegenover een pensioenexpert. Zij deed mij uit de doeken wat er aan het Nederlandse pensioenstelsel moest veranderen. Doelgroep van de nieuwsbrief: pensioenspecialisten bij grote ondernemingen, kenners van de materie dus. Middelloonregeling, aow-franchise, projectierendement … Ik verrijkte me te pletter met de nieuwe kennis. Maar helaas, ook hier, ene oor in, andere uit. Bij nieuwsbrief 9 merkte de pensioenkundige op dat ze dit toch al twee keer had uitgelegd. Bij nieuwsbrief 10 gaf ik de opdracht terug.

Toch maar geen pensioen

Ja, je kunt van een opdracht leren en met je nieuwe kennis misschien een heel nieuw domein ontsluiten en extra klanten veroveren. Maar er mogen grenzen aan je kennis zitten. Over pensioenen schrijf ik alleen nog als ik gevraagd word het uit te leggen aan dummies. En – hoewel ik technisch onderlegd ben –  zeg ik voortaan ook nee tegen schrijven voor een Engelstalig blad voor ingenieurs die drijvende boorplatformen ontwerpen.

Toch maar geen vriendenprijsje

Er zijn ook andere situaties waarin ik nee zeg. Ik ga nooit meer tegen een vriendenprijsje het boek redigeren van een voormalige klant die zich na zijn pensioen heeft verdiept in de inheemse bevolking van de Amazone en die uitgebreid en kritisch de tijd neemt voor zijn in eigen beheer te publiceren lieveling. Mijn tijd en kundigheid zijn meer waard.

Toch maar wel vakantie

Jarenlang durfde ik geen nee te zeggen tegen een klusje midden in de vakantie. Bang om de klant te verliezen. Maar er komen al 27 jaar nieuwe leuke opdrachten. Na een vakantie en in de rest van het jaar. Dus ik heb afgeleerd om ja te zeggen vanwege de angst dat ik uit de gratie raak. Senioriteit, creativiteit, ervaring en een grote dosis kennis van het brede pallet onderwerpen waarin ik wél ingevoerd ben, blijken voor klanten reden genoeg om terug te komen. Ook na drie weken Italië met de laptop dicht.

Hoe zeg je nee?

Nee zeggen mag dus. Dan komt de vraag: hoe doe je dat?

De makkelijkste manier: een beetje nee zeggen.
‘Deze week lukt niet, maar volgende week heb ik de hele agenda nog vrij.’
‘Zelf heb ik geen tijd om twee dagen in de week voor u te werken. Maar ik heb een collega met ongeveer dezelfde expertise / complementaire vaardigheden. We nemen deze opdracht graag samen aan.’

Collega’s naar voren schuiven verzacht sowieso een nee.
‘Helaas beschik ik niet over deze expertise, maar hier zijn de namen van twee collega’s die er alles van af weten.’ ‘Zelf ben ik dan niet beschikbaar (altijd ‘niet beschikbaar’ zeggen in plaats van ‘zit ik op mijn luie gat in het warme zand’), maar ik zet uw opdracht op het Forum van Tekstnet.’

Zo kun je een keiharde nee aardig omzeilen.

Voor nee zeggen is een beetje zelfvertrouwen nodig. En de kunst om het goed te brengen. Maar dat kunnen tekstschrijvers natuurlijk wel.